Het Huis op de Heuvel

Reflecties over een niet-gerealiseerd project (2022)

Dit is een short story. Short stories zijn geconcentreerde reflecties die ruimte geven aan de vragen, dialogen en ontmoetingen die ons werk beïnvloeden.

‘Windhouse’ was ons ontwerp voor de renovatie van een spookhuis en de omliggende ruïnes op het eiland Yell, deel van de Shetlandeilanden in Schotland, in 2018-19.

Het begon allemaal met een telefoontje over een huis op een heuvel.

Het gebeurt niet vaak dat een project als Windhouse bij ons bureau belandt. Schijnbaar uit het niets nam de eigenares van een landelijke ruïne van een spookhuis op de Shetlandeilanden contact op met ons kantoor. Ze had in een tijdschrift een foto gezien van Linq (een kantoor in Sint-Denijs-Westrem, BE), een van onze eerste projecten, en contacteerde ons nadat een samenwerking met een Brits kantoor om een gelijkaardig concept te realiseren was stukgelopen.

Door meer met haar te spreken, beseften we al snel dat we nog nooit zo’n potentiële klant hadden ontmoet. De vrouw liet al haar beslissingen, emotioneel en praktisch, leiden door haar connectie met de spirituele wereld. Ze voelde dan ook een zware verantwoordelijkheid voor de geesten van het spookhuis. Door de restauratie van de plek wou ze de geesten tot rust brengen.

We beseften dat dit een opdracht was die maar één keer in een leven voorbijkomt, en konden niet anders dan deze vreemde en bijna buitenaardse kans te grijpen.

Twee Vlaamse architecten in de Shetlands

We kwamen naar Yell om de vreemde site te ontdekken, ver weg van de vertrouwdheid van onze gebruikelijke Vlaamse context. Het landschap rond Windhouse is heel fragiel, slechts een dunne laag bedekt de rotsen van de heuvel. Het is een plek vol littekens en sporen van menselijke activiteit door de eeuwen heen. De eerste nederzettingen op de heuvel waren neolithisch, andere overblijfselen gaan terug tot de Vikingen. De ruïnes van het huis zelf dateren uit de jaren 1700.

We kwamen te weten hoe gewelddadig de geschiedenis van het huis was. Er werden ons folkloristische verhalen verteld over een wrede huisbaas en mensen die in het huis op een ongelukkige manier aan hun einde waren gekomen. Er liggen zelfs mensen begraven op de site, waardoor een intensieve archeologische opgraving in de tuin van het huis nodig was voordat er met de bouw begonnen kon worden.

Gezien de ongelofelijke kosten die met de restauratie van een ruïne als Windhouse gepaard gaan, wilden we een manier vinden om de heuvel nieuw leven in te blazen en tegelijkertijd de langzame terugkeer van deze ruïnes in het landschap te erkennen en te respecteren.

Een spookachtig project

We zagen geen meerwaarde in het terugbrengen van de ruïnes van Windhouse naar een eerder punt uit zijn geschiedenis. In plaats daarvan boden we aan om rust te brengen in het bestaande huis, niet door het aan te kleden, maar door het te begeleiden bij zijn zachte terugkeer naar de aarde.

Het nieuwe huis dat we ontwierpen was een eigentijdse toevoeging die Windhouse in de zuidoostelijke hoek raakte en uitkeek op de ruïneuze landschapskamers. Deze kamers konden worden ingevuld met verschillende functies, zoals een ruimte afgesloten met netten voor het katveilig afrasteren ervan, een schuur voor de pony van de eigenares of een ommuurde tuin die bescherming biedt tegen de gure Shetland-winden.

Deze ervaring was onze eerste confrontatie met een klant die een compleet ander idee had van hoe te leven, waardoor we alle regels en conventies moesten herbekijken. Naarmate het project en het financiële plan zich verder in het spirituele domein begaven, werd het steeds duidelijker dat we niet met het project zouden kunnen doorgaan.

Wat ons betreft, leeft het project als een geest verder in ons archief en in onze maquettekamer. Ons ontwerp voor een nieuw Windhouse blijft een schetsmatige figuur op de heuvel.