Onderzoek, visienota en vormgeving van programma van eisen voor een groter S.M.A.K.

Eén van de deelstudies van het Masterplan voor de gebouwencluster in het Citadelpark

Masterplan voor de gebouwencluster in het Citadelpark

Midden in het grootste stadspark van Gent, het Citadelpark, ligt een grootschalige, ondoordringbare gebouwencluster. Deze cluster werd ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling van 1913 gebouwd als een gigantisch Eeuwfeestpaleis op een plaats waar vroeger een oud fort stond. Een eeuw later is de plek onherkenbaar veranderd; de serre werd omgebouwd tot de velodroom ’t Kuipke, de oorspronkelijke inkom van het Eeuwfeestpaleis werd afgebroken en vervangen door het modernistisch congrescentrum ICC Gent en op de oostelijke kop verrees eind jaren ’90 het Stedelijk Museum voor Actuele Kunsten (S.M.A.K). De drie gebouwen waren functioneel en ruimtelijk volledig van elkaar gescheiden en de imposante, maar lege Floraliënhal in het hart hiervan, functioneerde als een onzichtbare buffer en scheidingsruimte en geraakte in verval.

Het nieuwe masterplan wil de stedelijke rol en de ruimtelijke integratie van deze gebouwencluster in het omliggende parklandschap herdefiniëren en focust op de reconversie en restauratie van het ICC, de Floraliënhal en het SMAK. Het wil een exploratieve buurt- en stadsdynamiek creëren waar stad, cultuur, natuur en het ontmoeten op een open en verrassende manier in symbiose gaan.

Onderzoek, visienota en vormgeving van programma van eisen voor een groter S.M.A.K..

S.M.A.K. (Stedelijk museum voor Actuele Kunst) die aan het oosten van deze cluster ligt, barst uit zijn voegen. Gedurende de jaren bouwde het S.M.A.K. een museumcollectie op die meer dan 3000 werken bevat, daterend van na WO II tot vandaag en waarin tal van kunstenaars vertegenwoordigd zijn die ondertussen wereldwijd als referenties binnen de hedendaagse kunst gelden. Het is de belangrijkste publieke collectie hedendaagse kunst in dit land. S.M.A.K. beschikt echter niet over de ruimte om deze waardevolle collectie op een permanente basis te tonen. Het wil in de toekomst 500 werken uit de collectie permanent presenteren en tal van hedendaagse kunstenaars blijven uitnodigen. Daarom onderzochten we vier scenario’s voor uitbreidingsmodellen. We verhelderden wat voor een museum dit kan zijn, wat het betekent voor de mensen die er werken, voor de naastgelegen Floraliënhal, welke publieke ruimte dit genereert, wat de toegangen en logistieke verbindingen zijn? We gingen in gesprek met experten, hielden workshops en deden studiebezoeken.

Het resultaat hiervan werd opgenomen in het programma van eisen waarin het huidige S.M.A.K. op dezelfde locatie zal blijven, maar de nodige uitbreiding voor de vaste collectie krijgt in het bestaande gebouw aan de andere zijde van de Floraliënhal. Deze ontdubbeling in twee gelijkwaardige volumes geeft niet alleen ruimte aan de collectie, maar geeft ook ruimte aan de Floraliënhal (zie Floraliënhal). De volumes van het S.M.A.K. worden daarbij accolades waartussen de langgerekte historische hal zich opspant.

De ambitie is om in één kop plaats te maken voor een 500 tal werken van de permanente collectie. Een collectiekop, een museumdeel dat wat dieper in het park ligt. De andere kop, die uitkijkt op het MSK, zou een museumdeel worden met een hoge dynamiek en ruimte voor wisselende tentoonstellingen en samenwerkingen met MSK, GUM  en andere musea.

Het masterplan stelt ook voor om onder de Floraliënhal een ondergrondse verdieping te realiseren voor onder meer een logistieke- en depotruimte voor het S.M.A.K., maar ook ten dienste van de andere gebouwen, het park en stadsdiensten.

• opdrachtgever sogent
• locatie Gent
• datum 2023
• status afgerond
• ism 51N4E